فریب بزرگ

فریب بزرگ یا شبه‌ علم آن گونه که کتاب حاضر بیان می‌کند «علم‌نما»، شامل اظهارات، باورها یا اعمالی است که ادعا می‌شود علمی و واقعی هستند. اما با روش علمی ناسازگارند. شبه‌علم اغلب با ادعاهای متناقض، اغراق آمیز یا غیرقابل ابطال است که مشخص و برجسته می‌شود.

شامل تکیه بر سوگیری تأیید (خطای تأیید) به جای تلاش‌های جدی برای رد نظریات آن است. عدم استقبال از ارزیابی سایر کارشناسان؛ عدم وجود شیوه‌های سیستماتیک در هنگام ایجاد فرضیه‌ها از نشانه‌های شبه‌علم است. تا مدت‌ها پس از بی اعتبارشدن فرضیه‌های شبه‌علمی، تکیه بر شبه‌علوم به جای علوم واقعی به صورت تجربی ادامه داشته است.

درباره کتاب

به ادعای نویسنده کتاب فریب بزرگ بهترین و مهمترین کار علمی اوست. همچنین او این کتاب را به آیت الله باقری کنی تقدیم نموده است. مسعود درخشان در مقدمه کتاب می‌نویسند: موضوع کتاب فریب بزرگ بررسی نقادانه‌ای از منشأ علم اقتصاد جدید است.

در این بررسی رویکرد تاریخی را اتخاذ کرده‌ایم. اکثریت اقتصاددانان معاصر بر این عقیده‌اند که اقتصاد جدید، ساحتی علمی است بدین دلیل که روش تحلیلی به‌کار رفته در آن به‌واقع ریاضی است. از این رو به منشأ و ماهیت رویکرد ریاضی به اقتصاد پرداخته‌ایم.

زیرا که از اهمیت نظری بسیار بالایی برخوردار است. این رویکرد مبتنی بر مفاهیم و روابط اقتصادی انتزاعی است که فقط برای به‌کارگیری ریاضیات مناسب‌اند. ما بر این عقیده‌ایم که رویکرد ریاضی موجب شده است که ظرفیت علم اقتصاد در توضیح و رویارویی با مسائل اقتصادی در دنیای واقعی محدود شود در حالی که این مسائل برای سیاستگذاران اقتصادی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.

نشان داده‌ایم آنچه از رویکرد ریاضی به اقتصاد حاصل شده است چیزی جز «اقتصاد علم‌نما‌» نیست که امروزه به‌ علم اقتصاد جدید معروف است. اقتصاد علم‌نما فریب بزرگی است. زیرا که چهره زشت سرمایه‌داری را در پشت نقاب زیبای «اقتصاد علمی» که ادعا می‌شود مستقل از ارزش‌هاست پنهان می‌کند.

اقتصاددانان سرمایه‌داری معاصر چنین می‌پندارند که اقتصاد علم است. زیرا که ماهیتِ ریاضی دارد. چنین باوری وجود رابطۀ متقابل بین اقتصاد و نظام ارزش‌های اخلاقی را نفی می‌کند در حالی که چنین رابطه‌ای در واقعیت وجود دارد.

درباره نویسنده

دکتر مسعود درخشان در سال ۱۳۲۸ در تهران متولد شد. وی پس از اخذ مدرک کارشناسی اقتصاد از دانشگاه تهران و کسب رتبه اول کشوری، با استفاده از بورس تحصیلی برای تکمیل تحصیلات دانشگاهی به انگلستان رفت و در مدرسه اقتصاد لندن مشغول به تحصیل شد.

وی پس از اخذ مدارک کارشناسی ارشد و دکتری اقتصاد، در اسفند ماه ۱۳۵۷ به ایران مراجعت کرده و به تدریس در دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران پرداخت. کوشش‌های علمی او در موفقیت دانشگاه‌ها و مراکز علمی جدید بعد از انقلاب اسلامی مانند دانشگاه امام صادق (ع) و دانشگاه تربیت مدرس قابل ملاحظه بوده است.

از سمت‌ها و نیز عناوینی که مسعود درخشان کسب نموده می‌توان به موارد زیر اشاره نمود.

• استاد تمام اقتصاد
• چهره ماندگار دانشگاه امام صادق (ع)، ۱۳۹۷
• دبیر و رئیس کمیته علمی نخستین کنگره اندیشه‌های اقتصادی امام خمینی
• بنیان‌گذار و رئیس سابق دانشکده معارف اسلامی و اقتصاد دانشگاه امام صادق (ع)
• برنده پانزدهمین دوره کتاب سال جمهوری اسلامی ایران برای تألیف دوره دوجلدی اقتصادسنجی
• یکی از پنج دانشمند برتر کشور در سال ۱۳۹۷ به گزینش بنیاد ملی نخبگان و دریافت جایزه بنیاد البرز
• برنده جایزه جهانی سومین کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی در نظریه پردازی اقتصاد اسلامی در سال ۱۳۹۴

سایر کتب

از سایر آثار مسعود درخشان می‌توان به عناوین زیر اشاره نمود.

• نظام‌های اقتصادی، دفتر فرهنگستان علوم اسلامی قم، ۱۳۶۳
• اقتصاد سنجى:مجلد اول: تک معادلات با فروض کلاسیک (بخش اول و دوم)، سمت، ۱۳۷۴
• نگاهی به مسائل اقتصاد ایران و راهکارهای آن، انتشارات مرکز پژوهش‌های مجلس، ۱۳۸۳
• مشتقات و مدیریت ریسک در بازارهای نفت، انتشارات مؤسسه مطالعات بین‌المللی انرژی، ۱۳۸۳