تاریخ امامت

تاریخ امامت به معنی رهبری جامعه اسلامی و جانشینی پیامبر اکرم (ص) در امور دینی و دنیوی است. این آموزه، از اصول مذهب شیعه و از اختلافات اعتقادی میان شیعه و اهل سنت است. اهمیت مسئله امامت نزد شیعیان باعث شده که آنان امامیه لقب گیرند.

بنابر آموزه‌های شیعه، پیامبر اکرم (ص) از ابتدای دوران رسالت به معرفی خلیفه خویش و امام مسلمانان پس از وفات خود، اهتمام جدی داشت. اقدامات آن حضرت در این مسیر، از نخستین دعوت علنی، با معرفی امام علی (ع) به عنوان خلیفه و جانشین بعد از خود آغاز شد.

این موضوع تا آخرین روزهای زندگانی ایشان، در راه بازگشت از حجت الوداع در ۱۸ ذی‌الحجه در غدیر خم و همچنین لحظات آخر عمرشان که دوات و قلمی درخواست کردند ادامه یافت.

اهل سنت نیز ضرورت وجود امام و لزوم تبعیت از دستوراتش را می‌پذیرند، ولی معتقدند انتخاب امام به دست مردم است و پیامبر اسلام (ص) کسی را به عنوان خلیفه بعد از خویش معرفی نکرده است.

از نظر شیعیان اثناعشری، امامان معصوم، دوازده نفرند. اولین آنان امام علی (ع) و آخرین‌شان، امام مهدی (عج) است. بعد از امام علی (ع)، امام حسن(ع) و سپس برادرش امام حسین(ع) عهده‌دار منصب امامت شدند و بعد از این سه امام، نه نفر از فرزندان امام حسین (ع) این مقام را بر عهده دارند.

فلسفه وجودی امام، نقل و حفظ دین اسلام، تبیین صحیح معارف دینی و هدایت انسان‌ها است. از این رو لازم است امام برای انجام بهتر وظایف خویش، دارای عصمت، علم لدنی و خدادادی و ولایت از جانب خداوند باشد.

درباره کتاب

در خصوص نظام حاکم بر امامت و نیز شخصیت امامان و اهل بیت علیهم‌السلام از زوایای گوناگونی می‌توان به بحث پرداخت. زوایای کلامی، قرآنی، عرفانی و فقهی از جمله این زوایا و رویکردها است. از دیگر رویکردهای مهمی که می‌توان به مسئله امامت داشت، رویکردی تاریخی به امامت است.

اندیشمندان حوزه فرهنگ و تمدن اسلامی، مسئله امامت را از دید تاریخی، یکی از مسائل سرنوشت‌ساز در تاریخ اسلام دانسته‌اند. بر اساس همین رویکرد و نگرش است که سعی نموده‌اند با ابزارها و روش‌های رایج در دانش تاریخ به تحلیل این مسئله بپردازند.

در اثر حاضر با نام «تاریخ امامت» با توجه به رهیافتی تاریخی، تاریخ مربوط به امامت و نیز وضعیت تشیع در قرون نخست اسلامی، مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد. آن چه در فصول این کتاب به دانشجویان و سایر مخاطبان عرضه شده است عبارت است از:

• فصل اول: کلیات
• فصل دوم: روزگار امامت و حکومت امیرالمؤمنین علی (ع)
• فصل سوم: از صلح امام حسن (ع) تا عاشورای امام حسین (ع)
• فصل چهارم: دوران امام سجاد (ع) و نهضت علمی امامین صادقین
• فصل پنجم: عصر امام کاظم و امام رضا (ع) چالش فرقه‌ها، شکل گیری نهاد وکالت و مسئله ولایت مهدی
• فصل ششم: عصر ابناء الرضا (ع) انسجام امامیه در گذر از روزگار حضور غیبت
• فصل هفتم: عصر غیبت

درباره نویسنده

حجت الاسلام و المسلمین حسین قاضی خانی دارای مدرک دکتری تاریخ اسلام و نیز دارای تحصیلات حوزوی تا سطح دو حوزه علمیه است. وی در کارنانمه خویش سابقه تدریس در جامعه المصطفی العالمیه، جامعه الزهرا، دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم قم و دانشگاه ادیان و مذاهب را دارد. وی همچنین مقالات بسیاری در حوزه‌های پیرامون تاریخ امامت و تشیع به رشته تحریر درآورده است.

وی همچنین تا کنون رتبه اول در میان پژوهش‌گران معاونت آموزش دفتر تبلیغات به سال ۱۳۸۶ و رتبه دوم رساله در جشنواره شیخ طوسی جامعه المصطفی (ص) سال ۱۳۹۶ را کسب نموده است.

سایر کتب

از دیگر آثار قاضی خانی می‌توان به این عناوین اشاره نمود:

• امام زمان (عج)
• رسول خدا (ص) و مدیریت تنش‌های مدینه
• تبیین تاریخی جایگاه کوفیان در نهضت امام حسین (ع)
• چگونگی مواجهه معصومین با اختلافات خانوادگی زوجین