روش‌های تفسیری

روش‌های تفسیری از دانش‌های مرتبط با قرآن کریم است که تعریف‌های متعددی از آن ارائه شده، مانند «بیان معانى آیات قرآنى و کشف مقاصد و مدالیل آن». واژه تفسیر همچنین برای اشاره به کتاب‌های حاوی تفسیر قرآن به کار می‌رود.

تفسیر قرآن از همان عصر نزول قرآن آغاز شده است. امام علی (ع) را می‌توان پس از پیامبر اکرم (ص) نخستین مُفسّر قرآن دانست که بسیاری از صحابه روایات تفسیری خود را از او نقل کرده‌اند. همچنین گروهی از صحابه همچون ابن عباس و ابی بن کعب، قرآن را تفسیر می‌کردند.

پس از آنان، تابعین و تابع تابعین از ضرورت پرداختن به تفسیر غافل نشدند و آثاری تفسیری از خود به جای گذاشتند. در دوره‌های بعد، تفسیرها شکل فنی‌تری به خود گرفتند و تنوع تفاسیر، سبب پدیدآمدن روش‌های مختلف در تفسیر شد.

درباره کتاب

مفسران فریقین، به ویژه مفسران امامیه، از عصر رسالت تا کنون، برای فهم معانی و مقاصد آیات قرآن کوشش نموده و هر یک با توجه به مکتب تفسیری خویش، روش و گرایش خاصی را در تفسیر قرآن انتخاب نموده‌اند.

در این کتاب روش‌ها و گرایش‌های تفسیری بررسی و تلاش می‌شود تا در شانزده درس، روش‌های تفسیری قرآن به قرآن، روایی، عقلی و نیز گرایش‌های تفسیری ادبی کلامی، علمی، اجتماعی و عرفانی بررسی شود.

در ذیل هر یک از دروس به مطالبی از جمله مفهوم‌شناسی، پیشینه، مبانی، آسیب‌ها و مهم‌ترین تفاسیر هر یک از روش‌ها و گرایش‌های تفسیری اشاره شده است. در پایان هر درس، چکیده، پرسش، پژوهش و منابع برای مطالعه بیشتر بیان شده و مناسب است که دانشجویان گرامی با همکاری استادان محترم در یادگیری مباحث کتاب حاضر به آن‌ها توجه بیشتری داشته باشند.

این اثر با حمایت مرکز هماهنگی و توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی کشور تدوین شده است. کتاب روش های تفسیری به عنوان منبع آموزشی رشته علوم قرآن و حدیث معرفی شده است.

درباره نویسنده

سید رضا مؤدب متولد ۱۳۴۱ در قمصرکاشان است. وی عضو هیئت علمی دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه قم با مرتبه دانشگاهی استاد است. وی تحصیلات حوزوی خویش را از سال‌های نخست دهه پنجاه شمسی آغاز نمود.  تا اتمام دوره‌اش در سال ۱۳۷۲ در حوزه علمیه قم مشغول به تحصیل بوده است.

ایشان در رشته الهیات مدرک کارشناسی دریافت کرده اند. همچنین در رشته مدرسی الهیات و معارف اسلامی از تربیت مدرس دانشگاه قم مدرک ارشد خود را اخذ نمود. دکتری وی نیز در ه علوم قرآن و حدیث از دانشگاه تهران است.

محمد رضا عزتی فردوئی دانش‌آموخته مقطع دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه قم است. وی تا کنون چندین مقاله پیرامون موضوعات تفسیری و مطالعاتی قرآن نگارش و منتشر نموده است.

سایر کتب

از دیگر آثار مؤدب می‌توان به عناوین زیر اشاره نمود

• اعجاز قرآن
• تاریخ حدیث
• تاریخ الحدیث
• درایه الحدیث
• علم الدرایه المقارن
• روش‌های تفسیر قرآن
• دروس فی علم الدرایه
• نزول قرآن و رویای هفت حرف
• علم الدرایه تطبیقی: بررسی تطبیقی اصطلاحات حدیثی شیعه و اهل سنت