فلسفه اطلاعات

فلسفه اطلاعات، رشته‌ای نوپاست که به مطالعه ماهیت و کاربرد اطلاعات در زمینه‌های مختلف می‌پردازد. این حوزه به دنبال پاسخ به پرسش‌هایی همچون ماهیت اطلاعات چیست؟ چگونه می‌توان اطلاعات را ارزیابی کرد؟ و تأثیر اطلاعات بر دانش و فرهنگ چیست؟ می‌باشد. فلوریدی معتقد است که اطلاعات دیگر به‌تنهایی داده خام نیست بلکه می‌تواند معنای شناختی و اخلاقی داشته باشد.

یکی از نکات محوری فلسفه اطلاعات، نگاه به اطلاعات به‌عنوان یک مفهوم بنیادی در هستی‌شناسی مدرن است. فلوریدی این مفهوم را با واژه «Infosphere» توصیف می‌کند که به محیطی اشاره دارد که در آن اطلاعات تولید، توزیع و مصرف می‌شود. او همچنین بر تأثیر تکنولوژی‌های دیجیتال بر زندگی بشر تأکید می‌کند و معتقد است که تحولات ناشی از عصر اطلاعات می‌تواند مشابه انقلاب‌های تاریخی دیگر مانند کشاورزی و صنعتی باشد.

بااین‌حال، منتقدان فلسفه اطلاعات، فلوریدی را به انتزاع‌گرایی بیش از حد متهم می‌کنند و معتقدند که این نظریه نمی‌تواند پیچیدگی‌های اجتماعی و سیاسی اطلاعات در جهان واقعی را به‌خوبی تبیین کند.

برخی نیز بیان می‌کنند که او بیشتر به ابعاد نظری پرداخته و از بررسی کارکردهای عملی اطلاعات غافل مانده است. بااین‌وجود، طرفداران فلسفه اطلاعات معتقدند که دیدگاه‌های فلوریدی در زمینه اخلاق اطلاعات و حفاظت از داده‌ها می‌تواند راهنمای ارزشمندی برای مقابله با چالش‌های عصر دیجیتال باشد.

در نهایت، فلسفه اطلاعات با طرح مباحثی همچون هویت دیجیتال، مالکیت اطلاعات و ملاحظات اخلاقی در استفاده از فناوری‌های نوین، افق‌های جدیدی را برای مطالعات فلسفی گشوده است. فلوریدی با تأکید بر تعامل اخلاق و فناوری، به دنبال ایجاد جهانی است که در آن اطلاعات به نفع بشریت به‌کار گرفته شود، نه اینکه به‌عنوان ابزاری برای سلطه و کنترل مورد سوءاستفاده قرار گیرد.

درباره کتاب

اطلاعات از این جهت که به صورت متعددی حاصل می‌شود و معانی متعددی دارد، زاینده است. اطلاعات می‌تواند بسته به چشم‌انداز اتخاذ شده و ملزومات و مطلوباتی که هر شخص در ذهن دارد، تبیین‌های مختلفی به همراه داشته باشد.

هدف از این کتاب ارائه‌ی طرحی کلی است از چیستی اطلاعات، ماهیت چندجانبه‌ی آن، نقش‌هایی که در بافت‌های علمی مختلف ایفا می‌کند، و مسائل اجتماعی و اخلاقی‌ای که به دلیل اهمیت فرآیندیِ آن پیش آمده است.

این کتاب به خواننده کمک می‌کند تا با گونه‌های متعدد پدیده‌های اطلاعاتی که به طور روزمره با آن‌ها سروکار داریم، اهمیت ژرف و بنیادی آن‌ها و بنابراین با جامعه‌ی اطلاعاتی‌ای که در آن زندگی می‌کنیم، آشنایی بیشتری پیدا کند. مطالعه‌ی این کتاب به‌ویژه به پژوهشگران، دانشجویان و علاقه‌مندان رشته‌های علم اطلاعات و دانش‌شناسی، فناوری اطلاعات، فلسفه علم و فلسفه اخلاق توصیه می‌شود.

درباره نویسنده

لوچانو فلوریدی (Luciano Floridi) یکی از برجسته‌ترین فیلسوفان معاصر در حوزه فلسفه اطلاعات و اخلاق اطلاعات است. او در ۲۰ نوامبر ۱۹۶۴ در رم، ایتالیا به دنیا آمد و تحصیلات خود را در رشته فلسفه در دانشگاه La Sapienza رم آغاز کرد.

او سپس برای ادامه تحصیل به دانشگاه وارویک (University of Warwick) در بریتانیا رفت و دکترای خود را در فلسفه گرفت. فلوریدی اکنون استاد دانشگاه آکسفورد است و در مؤسسه اینترنت آکسفورد فعالیت می‌کند. علاوه بر این، او عضو افتخاری مؤسسه مطالعات پیشرفته در دانشگاه اِگزتر (Exeter) و محقق در دانشگاه بولونیا نیز بوده است.

فلوریدی تأثیر شگرفی بر فلسفه معاصر به‌ویژه در رابطه با فناوری اطلاعات، هوش مصنوعی و اخلاق دیجیتال داشته است. او با تألیف آثار متعددی مانند «فلسفه اطلاعات» (The Philosophy of Information) و «اخلاق اطلاعاتی» (Information Ethics) چارچوب جدیدی برای فهم رابطه انسان با فناوری‌های اطلاعاتی ترسیم کرده است.

سایر کتب

از دیگر آثار لوچانو فلوریدی می‌توان به این عناوین اشاره نمود.

فلسفه و رایانش: مقدمه‌ (Philosophy and Computing: An Introduction)، انتشارات راتلج (Routledge)، ۱۹۹۹؛
انتقال و بازیابی پیرونیسم (Sextus Empiricus: The Transmission and Recovery of Pyrrhonism)، انتشارات دانشگاه آکسفورد (OUP)، ۲۰۰۲؛
فلسفه اطلاعات (The Philosophy of Information)، انتشارات دانشگاه آکسفورد (OUP)، ۲۰۱۱؛
اخلاق اطلاعات (The Ethics of Information)، انتشارات دانشگاه آکسفورد (OUP)، ۲۰۱۳؛
انقلاب چهارم: چگونه اینفوسفر واقعیت انسانی را بازسازی می‌کند (The Fourth Revolution: How the Infosphere is Reshaping Human Reality)، انتشارات دانشگاه آکسفورد (OUP)، ۲۰۱۴؛
منطق اطلاعات: نظریه‌ای درباره طراحی مفهومی فلسفه (The Logic of Information: A Theory of Philosophy as Conceptual Design)، انتشارات دانشگاه آکسفورد (OUP)، ۲۰۱۹؛
سبز و آبی: ایده‌های ساده برای بهبود سیاست در جامعه اطلاعاتی (The Green and the Blue: Naïve Ideas to Improve Politics in an Information Society)، انتشارات پولیتی (Polity Press)، سال ۲۰۲۲؛
اخلاق داده‌های پزشکی (The Ethics of Medical Data Donation)، انتشارات اشپرینگر (Springer)، ۲۰۲۲.