کشمکش های منطقه ای در خاورمیانه

کشمکش های منطقه ای در خاورمیانه به بررسی نقش خاورمیانه و شمال آفریفا در برقراری نظم جهانی می پردازد. خاورمیانه منطقه‌ای است که روزی نبوده که جهان شاهد مناقشه یا مناقشاتی در آن نبوده باشد. مناقشاتی که از جدال پدیده‌ها و گروه‌های مختلف نشئت می گیرند.

قدرت‌های بزرگ جهانی و سیاستمداران با مشاهده ویژگی‌های مختص به این منطقه، هر یک رویکرد خاص و گاهاً منحصر به فردی را در قبال بازیگران منطقه‌ای خاورمیانه در پیش می‌گیرند. تا بتوانند روابط خود را با کشورهای اقتدارگرایی که بقای حکومت خود را به ویژگی‌های این منطقه پیوند زده‌اند، حفظ نمایند.

برای مثال، عربستان از جمله این دولت‌ها محسوب می‌شود که با گره زدن نیازهای بازار جهانی به کمپانی‌های انرژی خود،  توانسته حساسیت‌های موجود در نهادهای حقوق بشری و دُوَل برخی کشورها را نسبت به اعمال ضد حقوق بشری خود کاهش دهد یا بیاثر کند؛ مانند آن چه در پرونده جنجالی قتل خاشقچی رخ داد.

درباره کتاب

فهم تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی خاورمیانه و شمال آفریقا در دوره معاصر را می‌توان با گونه‌بندی کشمکش‌های گسترده‌ی موجود آن در ابعاد داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی امکان‌پذیر ساخت. کتاب کشمکش های منطقه ای در خاورمیانه  ر چهار بخش و ده فصل به این مسائل می‌پردازد. بخش نخست به جایگاه خاورمیانه در نظام جهانی می‌پردازد و بخش دوم اختلافات سرزمینی، مرزی و قومی و قبیله‌ای میان کشورهای منطقه را از اوایل قرن بیستم به بعد تشریح و تحلیل کرده است.

بخش سوم به کشمکش‌های سیاسی ایدئولوژیک، اختصاص یافته و در آن نقش ایدئولوژی ناسیونالیستی و اسلام‌گرایانه در کشمکش‌های میان کشورهای منطقه بررسی شده است و بخش چهارم کشمکش‌های میان اعراب و اسرائیل را در بر می‌گیرد. در فصل‌های مختلف بخش آخر، جنگ‌های میان اعراب و اسرائیل و موضوع صلح میان طرفین از اوایل دهه‌ی ۱۹۲۰ تا سال ۲۰۲۲، یعنی قراردادهای ابراهیم میان اسرائیل و چند کشور عرب، تشریح شده است.

با توجه به گوناگونی و پیچیدگی فرایند صلح، نویسنده تلاش کرده است با طبقه‌بندی طرح‌های صلح بر اساس پیشنهاددهندگان آن‌ها و مهم‌تر از آن، محتوا و هدف طرح‌ها، درک فرایند جنگ و صلح میان دو طرف را برای دانشجویان، پژوهشگران و علاقه‌مندان ایرانی آسان‌تر سازد.

درباره نویسنده

حمید احمدی  متولد سال ۱۳۳۶ خورشیدی، پژوهشگر و نظریه‌پرداز علوم سیاسی اهل ایران است. آثار متعدد او در زمینه‌های هویت، مسائل خاورمیانه و جامعه‌شناسی سیاسی همواره مورد توجه محافل علمی چه در بین موافقان و چه در بین مخالفان وی بوده است.

حمید احمدی برنده نخستین دوره جایزه بین‌المللی «حمید عنایت» (پژوهشگر و مترجم ایرانی حوزه علوم سیاسی (۱۳۶۱ ـ ۱۳۱۱)) بوده و یکی از پژوهشگران برجسته دانشگاه تهران قلمداد می‌شود. حمید احمدی در سال ۱۳۶۳ برای تحصیل در رشته علوم سیاسی به دانشگاه تهران رفت و سپس تحصیلات خود را در کانادا ادامه داد.

او در سال ۱۳۷۴ در دانشگاه کارلتون کانادا از پایان‌نامه خود با موضوع «سیاست ناسونالیسم قومی در ایران» دفاع نمود. حمید احمدی سابقه فعالیت‌های مطبوعاتی را نیز در کارنامه خود دارد؛ وی در فاصله سال‌های ۱۳۶۰ تا ۱۳۶۹ به عنوان تحلیلگر و مترجم مسائل خاورمیانه در مطبلوعات مشغول به کار بوده است.

وی هم‌اکنون پژوهشگر ارشد و مدیر گروه کشمکش و همکاری در خاورمیانه در مرکز مطالعات استراتژیک خاورمیانه و سردبیر فصل‌نامه مطالعات خاورمیانه است. حمید احمدی استاد تمام علوم سیاسی دانشگاه تهران است. او همچنین تدریس در دانشگاه لیون فرانسه و دانشگاه فنی خاورمیانه ترکیه را نیز در سابقه خویش دارد.

سایر کتب

از دیگر آثار حمید احمدی می‌توان به این عناوین اشاره نمود:

تألیف:

• سیاست و حکومت در خاورمیانه (غرب آسیا) و شمال آفریقا، ۱۴۰۰؛
• قومیت و قومیت‌گرایی در ایران: از افسانه تا واقعیت، ۱۳۹۷؛
• مدیریت سیاسی بحران‌های قومی، ۱۳۹۶؛
• جامعه‌شناسی سیاسی جنبش‌های اسلامی، ۱۳۹۶؛
• سیر تحول جنبش‌های اسلامی از نهضت سلفیه سید جمال تا بیداری اسلامی، ۱۳۹۰؛
• روابط فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و همسایگان: ایران و ترکیه.، ۱۳۸۹؛
• بنیادهای هویت ملی ایرانی، ۱۳۸۸؛
• روابط ایران و عربستان در سده بیستم (دوران پهلوی)، ۱۳۸۶؛
• تشیع در شعر پارسی، ۱۳۸۶؛
• دموکراسی انجمنی و ثبات سیاسی در جوامع ناهمگون: بررسی تجربه لبنان، ۱۳۸۵؛
• از فراسوی مرزها: بازتاب جهانی اندیشه‌های شریعتی، ۱۳۸۳؛
• سیری در اندیشه حزب بعث در جهان عرب، ۱۳۶۰.

ترجمه:

• هویت ایرانی از دوران باستان تا پایان پهلوی، احمد اشرف، ۱۳۹۵؛
• تراژدی علوم سیاسی، دیوید ریچی، ۱۳۹۴؛
• پیامبر و فرعون: جنبش‌های نوین اسلامی در مصر، ژیل کویل، ۱۳۸۴؛
• پانترکیسم: یک قرن در تکاپوی الحاقی‌گری، جیکوب لاندو، ۱۳۸۲؛
• فرهنگ علوم سیاسی آکسفورد، ایان مک‌لین، ۱۳۸۱؛
• بلشویک‌ها و نهضت جنگل، مویسی پرسیتس، ۱۳۸۰؛
• شریعتی در جهان، مجموعه نویسندگان، ۱۳۸۰؛
• اسرار کودتا: اسناد سیا درباره سرنگونی دولت مصدق، دونالد ویلبر، ۱۳۸۰؛
• مهاجمان سرحد: رویارویی نظامی انگلستان با سرداران بلوچ ایرانی، جیمز بیل، ۱۳۷۸؛
• جنبش‌های اسلامی معاصر در جهان عرب. هرایر دکمجیان، ۱۳۷۷؛
• سیا و جعل اسناد، فیلیپ اگی (۱۳۷۲)
• سیاست خارجی آمریکا در خاورمیانه، زبیگنیف برژینسکی (۱۳۶۸)
• تاریخ انقلاب فلسطین، ویلیام کوانت (۱۳۶۲)
• تروریسم صهیونیستی در فلسطین اشغال شده، غازی خورشید (۱۳۶۳)
• اسناد سقوط شاه و گروگانگیری، زبیگنیف برژینسکی (۱۳۶۲)
• ناسیونالیسم، سوسیالیسم و کمونیسم در جهان عرب، مجید خدوری، ۱۳۶۱؛
• تجدید حیات سیاسی اسلام، مجید خدوری، ۱۳۶۰؛
• جنگ مخفی در لائوس، فرد برانفمن، ۱۳۵۹.

به عنوان نویسنده همکار

• اخلاق و روابط بین‌الملل، جمعی از نویسندگان، ۱۳۹۰؛
• سرمایه اجتماعی و وضعیت آن در ایران، جمعی از نویسندگان، ۱۳۹۰؛
• خاورمیانه‌پژوهی، جمعی از نویسندگان، ۱۳۸۹؛
• ایران: هویت، ملیت و قومیت، جمعی از نویسندگان، ۱۳۸۳.