روش پژوهش در علوم تربیتی

روش پژوهش در علوم تربیتی به مطالعه علمی یادگیری در انسان می‌پردازد. مطالعه فرآیندهای یادگیری، از هر دو دیدگاه شناختی و رفتاری، به محققان اجازه می‌دهد تا تفاوت‌های فردی در هوش، رشد شناختی، عاطفه، انگیزه، خودتنظیمی و خودپنداره و همچنین نقش آنها در یادگیری را درک نمایند.

حوزه روانشناسی تربیتی به شدت بر روش‌های کمی، از جمله آزمون و اندازه‌گیری، برای افزایش فعالیت‌های آموزشی مرتبط با طراحی آموزشی، مدیریت کلاس درس و ارزیابی، متکی است؛ این‌ها به نوبه خود منجر به تسهیل فرآیندهای یادگیری در محیط‌های آموزشی مختلف در طول حیات یک فرد، کمک می‌کند.

انگیزه دلیلی است که انسان و نیز حیوانات ـ در یک زمان معین ـ رفتاری را آغاز می کنند، ادامه  یا بدان پایان می‌دهند. حالت‌های انگیزشی معمولاً به عنوان نیروهایی که در درون عامل، عمل می‌نمایند، درک می‌شوند؛ نیروهایی که نوعی از تمایل را برای درگیرشدن در رفتاری هدف‌دار ایجاد می‌نمایند.

اغلب معتقدند که حالات ذهنی مختلف با یکدیگر رقابت می کنند و تنها قوی‌ترین حالت، رفتار را تعیین می‌کند. این بدان معناست که می‌توانیم برای انجام کاری بدون انجام واقعی آن، انگیزه داشته باشیم. حالت ذهنی پارادایماتیک که انگیزه را فراهم می‌کند، میل نامیده می‌شود. اما حالت‌های مختلف دیگر، مانند باورها در مورد آنچه که باید انجام دهیم یا نیات، نیز ممکن است منجر به ایجاد انگیزه شوند.

درباره کتاب

روش‌های متفاوت پژوهشی در تعلیم و تربیت مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ کتاب حاضر درک عمیقی و روشنی از روش‌ها به دست می‌دهد.

از ویژگی‌های اصلی این کتاب می‌توان به این موارد اشاره نمود:

• پوشش عناصر اساسی پژوهش، شامل شیوه‌های نمونه‌گیری، ملاحظات اخلاقی، روش‌های جمع‌آوری داده‌ها، اندازه‌گیری، روایی و پایایی، روش‌های پژوهش آزمایشی و غیرآزمایشی، روش‌های آمار توصیفی و استنباطی، تحلیل داده‌های کیفی و گزارش پژوهش می‌باشد؛
• توضیح مهارت‌های اساسی اجرا و ارزشیابی پژوهش، استفاده از طرح‌های قوی نمونه‌گیری، نوشتن پیشنهاد پژوهش و تدوین پرسش‌نامه، درک روش‌های پژوهش کمی، کیفی و آمیخته و تحلیل داده‌های کمی و کیفی.

درباره نویسنده

برک جانسون (Robert Burke Johnson)، استاد گروه مطالعات حرفه‌ای دانشگاه آلابامای جنوبی (University of South Alabama) است. وی مدرک دکتری خود را طی  اجرای برنامه REMS (تحقیق، ارزیابی، اندازه گیری و آمار) در کالج آموزش دانشگاه جورجیا اخذ نموده است.

او همچنین دارای مدارک تحصیلات تکمیلی در روانشناسی، جامعه شناسی و مدیریت دولتی است. همین امر، دید و چشم‌اندازی چندرشته ای در زمینه روش‌شناسی تحقیق و پژوهش برای جانسون فراهم نموده است. او ویراستار مدعو شماره ویژه ژورنال «پژوهش مدارس» (Research in the Schools)، با تمرکز بر تحقیقات ترکیبی (به صورت آنلاین در نشانی www.msera.org/rits_131.htm قابل دسترسی است) و ژونال «دانشمندان رفتاری آمریکا» (American Behavioral Scientist) بوده است.

برک جانسون، دستیارسردبیری مجله تحقیقات روش‌های ترکیبی را (Journal of Mixed Methods Research) نیز در سابقه ادبی خود دارد. او نویسنده نخست کتاب «پژوهش آموزشی: رویکردهای کمی، کیفی و ترکیبی» (Educational Research: Quantitative, Qualitative, and Mixed Approaches) است (سیج، ۲۰۱۴، ویرایش پنجم)؛ نویسنده دوم «روش تحقیق، طراحی و تجزیه و تحلیل» (Research Methods, Design, and Analysis) (پیرسون، ۲۰۱۴، ویرایش دوازدهم)؛ ویراستار (همراه با شارلین هسه‌ـ‌بیبر (Sharlene Hesse-Biber))

کتاب «دستنامه تحقیقات چندروشی و ترکیبی آکسفورد» (The Oxford Handbook of Multimethod and Mixed Methods Research Inquiry) (2015)؛ ویراستار (همراه با پل وگت (Paul Vogt)) «تحلیل همبستگی و رگرسیون» (Correlation and Regression Analysis) (2012)؛ و ویرایشگر دستیار «SAGE Glossary of the Social and Behavioral Sciences» (۲۰۰۹) است.

لری کریستنسن (Larry Christensen) دارای مدرک دکتری از دانشگاه می‌سی‌سی‌پی جنوبی (University of Southern Mississippi) استاد و رئیس گروه روان‌شناسی دانشگاه آلابامای جنوبی است. لری کریستننسن، نویسنده چندین کتاب درسی موفق و بیش از ۶۰ مقاله در مجلات مختلف است.

سایر کتب

از دیگر آثار نویسندگان این کتاب می‌توان به این عناوین اشاره نمود:

برک جانسون:

• پژوهش آموزشی: رویکردهای کمی، کیفی و ترکیبی (Foundations of Mixed Methods Research Integrating Quantitative and Qualitative Approaches in the Social and Behavioral Sciences, Second Edition)؛
• فرهنگ لغت آمار و روش‌شناسی سیگ: راهنمای غیرتکنیکال برای علوم اجتماعی، ویرایش پنجم (The SAGE Dictionary of Statistics & Methodology: A Nontechnical Guide for the Social Sciences, Fifth Edition)؛
• روش تحقیق آموزشی (Educational Research Methods)؛
• دستنامه تحقیقات چندروشی و روش‌های ترکیبی آکسفورد (The Oxford Handbook of Multimethod and Mixed Methods Research Inquiry)؛
• تحلیل همبستگی و رگرسیون (Correlation and Regression Analysis) (ویراستار)؛
• روان‌شناسی ترویج صلح: دیدگاه‌های جهانی در مورد صلح شخصی، کودکان و نوجوانان و عدالت اجتماعی (مجموعه کتاب‌های روان‌شناسی صلح) (The Psychology of Peace Promotion: Global Perspectives on Personal Peace, Children and Adolescents, and Social Justice (Peace Psychology Book Series)) (ویراستار)، اسپرینگر (Springer)، ۲۰۱۹؛
• راهنمای بازبینی تجزیه و تحلیل روش‌های ترکیبی راتلج (The Routledge Reviewer’s Guide to Mixed Methods Analysis) (ویراستار)، تیلور اند فرانسیس (Taylor & Francis)، ۲۰۲۱؛

لری کریستنسن:

• روش تحقیق، طراحی و تحلیل (Research Methods, Design, and Analysis)، پیرسون (Pearson Education)، ۲۰۱۹؛
• روش‌شناسی تجربی (Experimental Methodology)، آلین اند بیکن (Allyn and Bacon)، ۲۰۰۴؛
• توسعه مهارت‌های تحقیق: راهنمای آزمایشگاهی (Developing Research Skills: A Laboratory Manual)، آلین اند بیکن (Allyn and Bacon)، ۱۹۸۵، ۲۰۰۰؛
• روش‌شناسی تجربی: راهنمای مربی و بانک سؤال (Experimental Methodology: Instructor’s Manual and Test Bank)، آلین اند بیکن (Allyn and Bacon)، ۱۹۹۷؛
• رژیم غذایی و رفتار: افسردگی (Diet-Behavior Relationships: Focus on Depression)، انجمن روان‌شناسی آمریکا (American Psychological Association)، ۱۹۹۶؛
• خوراک و خلق‌وخو: خوردن تا خوشبختی (Food-mood Connection: Eating Your Way to Happiness)، انتشارات پروـ‌هلث (Pro-Health Publications)، ۱۹۹۱؛
• مقدمه‌ای بر آمار در علوم اجتماعی و رفتاری (Introduction to Statistics for the Social and Behavioral Sciences)، شرکت انتشارات بروکس/کول (Brooks/Cole Publishing Company)، ۱۹۸۶.