حقوق وصیت

حقوق وصیت در فقه و حقوق اسلامی

وصیت در فقه اسلامی به عنوان یک دستور دینی و قانونی، به معنای دستوری است که فرد برای بعد از مرگ خود وضع می‌کند. این دستور می‌تواند شامل تقسیم اموال، انجام کارهای خاص، یا تأمین نیازهای مشخصی باشد.

فقه اسلامی اجازه می‌دهد که فرد تا یک‌سوم از اموال خود را وصیت کند، بدون اینکه نیاز به رضایت ورثه باشد. این امر به افراد اجازه می‌دهد که بخشی از دارایی‌های خود را به امور خیریه، افرادی که به طور خاص به آن‌ها اهمیت می‌دهند، یا برای پرداخت بدهی‌ها و انجام وظایف دینی مانند حج، اختصاص دهند.

اگر وصیت‌نامه‌ای برای بیش از یک‌سوم از اموال وجود داشته باشد، اجرای آن منوط به رضایت ورثه است. بنابراین، حقوق وصیت به عنوان یک ابزار مهم برای تأمین عدالت و کمک به نیازمندان پس از مرگ فرد مورد توجه قرار گرفته است.

حقوق وصیت در حقوق مدنی

در نظام حقوقی مدنی، وصیت به عنوان یک سند قانونی تعریف می‌شود که به‌طور رسمی نشان‌دهنده خواسته‌های فرد درباره اموال و دارایی‌هایش بعد از مرگ است. برای اعتبار قانونی، وصیت‌نامه باید به طور صحیح و با رعایت شرایط خاصی مانند اهلیت وصیت‌کننده، رضایت کامل و بدون اجبار و همچنین نحوه نگارش و ثبت قانونی آن تنظیم شود.

در بسیاری از نظام‌های حقوقی، وصیت‌نامه می‌تواند توسط افراد به صورت کتبی، شفاهی، یا در شرایط خاص (مانند در زمان جنگ یا هنگام بیماری) نوشته شود. اما به هر حال باید در حضور شاهدان معتبر یا با رعایت شرایط قانونی مشخصی تنظیم شود تا از اختلافات بعدی جلوگیری شود.

اصول حقوقی وصیت به گونه‌ای طراحی شده‌اند که عدالت میان وراث و احترام به خواسته‌های فرد در زمان حیات وی حفظ شود.

درباره کتاب

مرگ، پایان کار انسان در این جهان است. قانون‌گذار به هر فردی اجازه داده است چیزهایی را برای بعد از مرگش بخواهد، و نیز بازماندگان را تکلیف کرده است تا آن امور را انجام دهند یا به آن پایبند باشند. هر فردی می‌تواند درخواست کند بعد از مرگ، بخشی از اموالش برای کسی باشد یا برای تحقق امری هزینه شود.

همچنین، قانون‌گذار اجازه داده است تا انسان برای رفع نگرانی‌هایی که درباره بازماندگان ضعیف یا تحت تکفل خود دارد، نماینده‌ای تعیین کند. در این کتاب مقررات مربوط به خواسته‌ها و سفارش‌های هر انسان برای بعد از مرگش بررسی شده است؛ خواسته‌هایی که می‌تواند وضع کسی را تغییر دهد یا انجام کاری را بر کسی تکلیف کند.

درباره نویسنده

محمد عبدالصالح شاهنوش فروشانی متولد سال ۱۳۶۰ خورشیدی است و در زمینه حقوق فعالیت دارد. او مسئول پژوهشکده حقوق خصوصی در پژوهشگاه قوه قضائیه است و به عنوان نویسنده نیز کتاب‌هایی در زمینه حقوق نوشته است.

همچنین، در شهریور سال ۱۴۰۲ خورشیدی به سمت سرپرست دانشکده زن و خانواده منصوب شد. شاهنوش فروشانی به دلیل فعالیت‌های پژوهشی و علمی‌اش در حوزه حقوق خصوصی و مسائل مرتبط با خانواده شناخته شده است.

سایر کتب

از آثار محمد عبدالصالح شاهنوش فروشانی می‌توان به این عناوین اشاره نمود.

• نشست‌های نقد و بررسی آرای قضایی ۰۱: قلمرو اختیارات دادرس در تحصیل دلیل در دعاوی مدنی،؛
• حقوق وصیت.