طنز مقدس؛ ادبیات انتقادی ـ هنری قرآن

طنز مقدس؛ ادبیات انتقادی، هنری است که عدم تناسبات در عرصه‌های مختلف اجتماعی را که در ظاهر متناسب به نظر می‌رسند. این خود مایه خنده می‌شود. هنر طنزپردازی، کشف و بیان هنرمندانه و زیبایی‌شناختی عدم تناسب در این «متناسبات» است.

طنز در لغت به معنای طعنه زدن است (معادل شوخی در زبان پارسی) ولی معنای اصلی که در قبل به کاربرد داشته به معنای تیغ جراحی است.

طنز واژه‌ای عربی است. معادل انگلیسی طنز، satire است که از satira در لاتین گرفته شده که از ریشه satyros یونانی است. satira نام ظرفی پر از میوه‌های متنوع بود که به یکی از خدایان کشاورزی هدیه داده شده و به معنای واژگانی «غذای کامل» یا «آمیخته‌ای از هرچیز» بود.

درباره کتاب

«طنز» به معنی بیهودگی یا سخنان پیش‌پاافتاده‌ای نیست که خنده و قهقه‌ای به دنبال خود دارد، بلکه چشم‌اندازی زیبا به قرآن و یکی از فنون «نقد هنری» است که در کنار هنرهایی چون هزل، هجو، لطیفه و کاریکاتور با ظرافت و زیرکی افکار و رفتار ناشایست را «نقد» می‌کند و لبخند نازکی هم بر لب مخاطب هوشمند خود می‌نشاند.

طنز مقدس؛ ادبیات انتقادی تلاش می‌کند جنبه‌ای از زبان قرآن و زبان و فرهنگی را که قرآن در آن به اوج رسیده است بشناساند. روش قرآن در برخی آیات برای نقد مخاطبانش استفاده از واژه‌هایی مزاح‌گونه و گاه بیانی رندانه و گزنده است.

زمانی دیگر بیانی سخت کوبنده دارد و در پس و پیش کلماتش چنان پوشیده مخالفانش را شرمگین می‌کند یا دوستانش را هشدار می‌دهد که هر هنرمندی را به تحسین وامی‌دارد. این مطلب در مباحث زبان‌شناسی و روش‌شناسانه قرآن کریم نکته‌ای کلیدی به شمار می‌آید.

درباره نویسنده

علی نجفی نویسنده ایرانی متولد ۱۳۳۹‏ است.