درآمدی بر دانش مفردات قرآن

درآمدی بر دانش مفردات قرآن، دانشی است که درباره تک‌واژه‌های قرآنی از نظر ریشه، اشتقاق لغوی، دلالت بر معنای مطلوب، مناسبات و نوع کاربرد آن در قرآن بحث می کند. البته در علم مفردات گاه به تفاوت معنای کلمات مترادف نیز پرداخته می‌شود.

همان طور که در تعریف فوق آمده است، با یادگیری علم مفردات قرآن، می توانید ریشه بسیاری از کلمات قرآن کریم را تشخیص دهید؛ با معنای آن‌ها آشنایی داشته و حتی معنای بسیاری از کلمات جدید را حدس بزنید.

در گذشته‌های دور کتاب های مفردات قرآن که توسط دانشمندان اسلامی تألیف شده است، بییشتر به تبیین و توضیح واژگان خاص و دشوار قرآن اختصاص داشته است؛ اما در سده‌های اخیر کتاب‌های بسیاری در واژه‌شناسی قرآن کریم تألیف شده است که به سبک‌های مختلف به تبیین معنای ریشه همه کلمات قرآن و مشتقات مهم آن‌ها پرداخته‌اند.

درباره کتاب

این اثر در یازده فصل، مباحث نظری مفردات قرآن را به بحث گذاشته و جایگاه و نقش این مباحث را در تفسیر نشان داده است.

مهم‌ترین مباحث کتاب عبارت است از:

• منابع معنی‌شناسی کلمات قرآن
• اشتقاق، ترافی
• اشتراک لفظی و معنوی
• اضداد، وجوه و نظائر
• چندمعنایی
• معربات و لهجه‌های مختلف قابل‌بحث عربی

در طی این فصل‌ها تلاش شده تا ذکر مثال‌های قرآنی، به مباحث کتاب جنبه کاربردی ببخشد و مطالعه آن برای خواننده دلنشین گردد.

در شرح و واژه‌ها در مباحث یاد شده، تکیه اساسی بر فرهنگ عربی و قرآن کریم بوده است و هدف آن بوده تا طلاب سطح ۳ و دانشجویان کارشناسی ارشد بتوانند پس از آموزش کتاب، به‌صورت روشمند با تأمل و دقت در کاربردهای لغوی یک واژه و با تکیه بر سیاق آیات مشتمل بر آن واژه، به اجتهاد در معانی کلمات قرآن بپردازند.

درباره نویسنده

سید محمود طیب حسینی (دشتی)، متولد سال ۱۳۴۶، استاد تمام و عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و نیز عضو هیئت تحریریه پژوهش‌نامه سبک زندگی و دوفصلنامه تفسیرپژوهی است. وی مقالات بسیاری در زمینه قرآن‌پژوهی به رشته تحریر درآورده و در گردهم‌آیی‌های مرتبط با مطالعات قرآنی و قرآن‌پژوهی ارائه داده است.

سایر کتب

از آثار سید محمود طیب حسینی می‌توان به این عناوین اشاره داشت.

• ترجمه «الاتقان فی علوم القران» (دوره دوجلدی)، دانشکده اصول دین، ۱۳۸۴ (ج۱) و ۱۳۸۵ (ج۲)؛
• آیه‌های نامدار، نشر جمال، ۱۳۸۶؛
• چندمعنایی در قرآن کریم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، ۱۳۸۸؛
• خلاصه هشت بحث علوم قرآنی، دانشکده اصول دین، ۱۳۸۸؛
• پژوهشی در محکم و متشابه، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، ۱۳۹۰؛
• درآمدی بر دانش مفردات قرآن، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، ۱۳۹۰؛
• ترجمه «التفسیر البیانی»، دانشکده اصول دین، ۱۳۹۰.