مبانی علم تاریخ واژه «تاریخ» در زبانهای اروپایی از مفهوم History با شکلهای مختلف آن برای تاریخ استفاده میشود و ریشه آن از واژه hístōr در زبان یونانی گرفته شده است که به معنای نقل وقایع و حوادث گذشته و به عبارت دقیقتر، یعنی جستجوی هر آنچه به زحمت جستجو برای کشف آن میارزد. واژه تاریخ (Histories) نزد هرودوت به معنای «مطالعه» یا «بررسی» روزگاران گذشته بوده است.
تاریخ مفهومی انتزاعی است که دست کم دو معنا از آن استخراج میشود. گاه ناظر به وقایع گذشته و گاه معطوف به مطالعه و بررسی وقایع است. بنابراین، هم به علم تاریخ و هم به موضوع آن، تاریخ گفته میشود.
موضوع علم تاریخ عبارت است از: «مجموعه پدیدهها، واقعهها، روابط، فعل و انفعالات، زاد و مرگ حوادث و تکوین طبقات و طلوع و رشد و افول تمدنها و جامعهها و مجموعه همه رویدادها و پدیدههای ویژه انسان در رابطهاش با «طبیعت» و در رابطهاش با «دیگری» در زمان «گذشته»، از بینهایت دور تا هماکنون.»
درباره کتاب
تاریخ در کشور ما دانش و معرفتی است که هم ریشه در سنتها دارد و هم از امواج فکری مدرنیته غرب متأثر شده است؛ این امر بر سختی شناخت چیستی آن می افزاید. مواجهه روشها و نگرشهای سنتی و نوین، ترکیب نامتجانسی در تاریخنگاری ما خلق نموده که نتیجهاش بحران روش در پژوهشهای تاریخی است.
کتاب حاضر تلاش مؤلف برای نگارش اثری هرچهقابلفهمتر از مهمترین مباحث مربوط به اصول و مبانی علم تاریخ برای دانشپژوهان رشته تاریخ است که برای اولین بار با این مبحث رو به رو میشود.
درباره نویسنده
حسین مفتخری دارای مدرک کارشناسی در رشته تاریخ از دانشگاه تربیت معلم تهران در سال ۱۳۶۶ است. در سال ۱۳۶۹ کارشناسی ارشد در رشته تاریخ ایران اسلامی از دانشگاه تهران اخد کردند. در سال ۱۳۷۵ مدرک دکتری در رشته تاریخ ایران اسلامی از دانشگاه تربیت مدرسدریافت کردند.
عنوان رساله وی «عوامل سیاسی ـ اجتماعی مؤثر در گروش به اسلام در ایران (تا پایان عهد اموی)» است.
مدیریت گروه تاریخ دانشگاه خوارزمی از سال ۱۳۷۶ تا ۱۳۸۳؛ مدیریت گروه تاریخ سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی «سمت» از سال ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۶؛ مدیریت گروه تاریخنگاری و روششناسی پژوهشکده تاریخ اسلام از سال ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۵ از جمله سوابق اجرایی وی محسوب میشود.
سایر کتب
از دیگر آثار حسین مفتخری میتوان از این عناوین یاد کرد:
- ایران از دیکتاتوری سلطنتی تا دینسالاری (ترجمه)، ۱۳۸۱؛
- تاریخ ایران از ورود مسلمانان تا برآمدن طاهریان، سمت، ۱۳۸۰؛
- خوارج در ایران، باز، ۱۳۷۹.