مبانی نظری و عملی پژوهش در علوم انسانی امروزه مجموعهای از رشتههایی دانشگاهی هستند که جنبههای گوناگون جامعه و فرهنگ انسانی را مطالعه میکنند. در عصر رنسانس، این اصطلاح با الوهیت در تضاد بود و به آنچه امروزه کلاسیک نامیده میشود، اطلاق میشود.
حوزه اصلی مطالعه سکولار در دانشگاهها در آن زمان را تشکیل میداد. امروزه علوم انسانی بیشتر به عنوان هر رشته تحصیلی خارج از علوم طبیعی، علوم اجتماعی، علوم رسمی (مانند ریاضیات) و علوم کاربردی (یا آموزش حرفهای) تعریف و اطلاق میشود.
فعالین حوزه علوم انسانی امروزه از روشهایی استفاده میکنند که عمدتاً انتقادی، یا نظری هستند، و به طور مشخصی دربردارنده یک عنصر تاریخی برجسته در درون خود هستند که به این طریق از رویکردهای عمدتاً تجربی علوم طبیعی متمایز میشوند.
علوم اجتماعی یکی از شاخههای علم است که به مطالعه جوامع و روابط بین افراد در آن جوامع اختصاص دارد. این اصطلاح قبلاً برای اشاره به حوزه جامعهشناسی، «دانش جامعه» که در قرن نوزدهم تأسیس و استفاده میشد.
علوم اجتماعی، علاوه بر جامعهشناسی، اکنون طیف گستردهای از رشتههای دانشگاهی از جمله انسانشناسی، باستانشناسی، اقتصاد، جغرافیای انسانی، زبانشناسی، علوم مدیریت، علوم ارتباطات و علوم سیاسی را در بر میگیرد.
درباره کتاب
تحقیق یا پژوهش مجموعهای از فرآیندهاست که ناشناختهها را به شناختهها تبدیل مینماید؛ و بین تجربه و ایده پیوند ایجاد میکند. بنابراین شناخت ریشههای آن نیازمند شناخت اصول و ریشههایی از روششناسی است.
برای رسیدن به این هدف، رویکردهای مختلفی وجود دارد و کمتر کتابی را می توان یافت که این رویکردها را به نحو کاملاً مفیدی و جامع و مانع مورد بحث قرار دهد. در این کتاب سعی شده است با توجه به رشد و توسعه علوم انسانی و اجتماعی، مبانی نظری و تجربی پژوهش برای کسب این مهارت ارائه شود.
این کتاب این قابلیت را دارا است تا برای رشتههای مختلف علوم رفتاری و اجتماعی و دیگر علاقمندان به تحقیق یا مطالعه یافتههای پژوهشی به عنوان منبع درسی یا مطالعاتی، مورد تجویز قرار گیرد.
این کتاب سعی بر این داشته تا آموزهها و یافتههای منابع مختلف فارسی و انگلیسی را در حوزه پژوهشهای علوم انسانی و اجتماعی، گرد هم آورده و مجموعهای نسبتاً کامل را در اختیار خوانندگان بگذارد.
درباره نویسنده
علی دلاور متولد سال ۱۳۲۰، پژوهشگری ایرانی است. وی در سال ۱۳۵۸ مدرک دکتری خود را از دانشگاه ایالتی فلوریدا در رشته روشهای تحقیق و آمار اخذ نموده است.
او دارای مرتبه علمی استادی میباشد و تا به حال بیش از ۱۳۰ عنوان مقاله را در سمینارهای علمی داخلی و خارجی ارائه نموده و ۱۹ عنوان کتاب را نیز ترجمه و تألیف نموده است.
پژوهشهای او عمدتاً در زمینه آمار (توصیفی و پیشرفته)، روشهای پژوهش، سنجش و اندازهگیری و ارزشیابی آموزشی است. وی هماکنون استاد دانشگاه علامه طباطبایی است و نخستین استاد ممتاز این دانشگاه محسوب میشود.
سایر کتب
از تألیفات علی دلاور میتوان به این عناوین اشاره نمود:
- مقدمهای بر تحلیل عاملی
- روشهای تحقیق در علوم اجتماعی
- روشهای تحقیق در روانشناسی و علوم تربیتی
- روشهای تحقیق در روانشناسی و علوم تربیتی
- سنجش و اندازه گیری در روانشناسی، مشاوره و علوم تربیتی
- روشهای آماری در علوم تربیتی و روانشناسی، انتشارات دانشگاه پیامنور
- احتمالات و کاربرد روشهای آماری در روانشناسی و علوم تربیتی، انتشارات رشد
از ترجمههای وی نیز میتوان به عناوین زیر اشاره کرد:
- روانآزمایی
- روششناسی آزمایشی
- روشهای تحقیق کمی و کیفی
- تحلیل آماری در روانشناسی و علوم تربیتی
- کاربرد آمار در کامپیوتر به زبان ساده (SPSS)
- راهنمای ارزشیابی و تحقیق در علوم رفتاری
- کاربرد آزمونهای آماری در پژوهشهای رفتاری
- روشهای آماری در علوم تربیتی و تربیت بدنی
- مقدمهای بر نظریههای اندازهگیری (روانسنجی)