چشم هایش

چشم هایش نخستین بار در سال  ۱۳۳۱ خورشیدی  منتشر شد و بسیاری از محققان آن را به عنوان بهترین رمان «بزرگ علوی» می‌شناسند. علوی، نویسنده برجسته معاصر فارسی و با گرایشی چپ است که به دلیل فعالیت‌های سیاسی خود که منجر به زندانی شدنش در ایران در رژیم رضا شاه شد نیز شناخته شده است.

چشم‌ هایش داستان فرنگیس، یکی از اعضای طبقه بالای ایرانی است که زندگی تفننی او را از نیاز به کار بی‌نیاز کرده است. او که ناامید شده است، در یک مدرسه هنری در پاریس ثبت نام می‌کند، اما این گونه حس می‌نماید که کمبودهایی در زندگیش به عنوان یک هنرمند وجود دارد. او برای شرکت در فعالیت‌های سیاسی استاد ماکان، بزرگترین نقاش ایران، به ایران بازمی‌گردد.

چشم‌هایش که محبوب‌ترین رمان علوی است و به زبان‌های انگلیسی، عربی، کردی و… نیز ترجمه شده، تصویری واقع‌گرایانه از ایران قرن بیستم در هجوم مدرنیزاسیون سریع و اجباری ارائه می دهد.

درباره کتاب

چشم هایش نخستین بار در سال ۱۳۳۱ منتشر شد. بزرگ علوی در این رمان قطعات پراکنده یک ماجرا را کنار هم گذاشته و از آن طرحی کلی آفریده است که بر حدس و گمان تکیه دارد. این شیوه بیشتر در ادبیات پلیسی معمول است.

رمان چشم هایش از معدود آثار زبان فارسی است که یک زن با تمام عواطف و ارتعاشات روانی و ذهنی در مرکز آن قرار گرفته است. استاد ماکان، نقاش بزرگ و یک مبارز سیاسی است که زندگیش در تبعید پایان می‌گیرد.

یکی از آثار او پرده‌ای است به نام «چشم‌هایش»، چشم‌های زنی که گویا رازی را در خود پنهان دارد. روای داستان به دنبال کشف راز این چشم‌ها، پس از سال‌ها او را می‌یابد و…

درباره نویسنده

بزرگ علوی، متولد سال ۱۹۰۴ و گذشته سال ۱۹۹۷ میلادی، نویسنده، داستان‌نویس و روشنفکر سیاسی ایرانی بود. او یکی از اعضای مؤسس حزب کمونیست توده ایران در دهه ۴۰ بود و پس از کودتای ۱۹۵۳، بقیه عمر خود را در تبعید در آلمان شرقی گذراند.

پس از انقلاب ۱۹۷۹ ایران رمان چشم‌هایش که در سال ۱۹۵۲ در ایران منتشر شده بود، توقیف شد. علوی همچنین از دوستان بسیار صمیمی نویسنده مشهور ایرانی «صادق هدایت» بود. این دو در زمان اقامت خود در پاریس گروهی ادبی به نام «گروه ربعه» (بر وزن سبعه (هفت)) ایجاد کردند.

علوی با وجود اینکه چشم‌هایش را شاهکار او می‌دانند، کتاب‌های بسیار دیگری نیز نوشت، مانند رمان «چمدان» که تحت تأثیر روان‌شناسی فرویدی نوشته شده است.

او پس از انقلاب به تهران بازگشت اما مدت زیادی نماند و تصمیم گرفت به آلمان برگردد. سهم بزرگ علوی در ادبیات ایران بیشتر به دلیل جنبش مدرنیزاسیونی است که او یکی از فعالین اصلی آن بود؛ او را را بنیانگذار «ادبیات داستانی زندان» در زبان فارسی دانسته‌اند. گرایش علوی به اثر آفرینی اجتماعی او را برجسته نمود.

سایر کتب

از دیگر آثار بزرگ علوی می‌توان به این موارد اشاره نمود:

• چمدان، ۱۳۱۳/۱۹۳۴؛
• ورق‌پاره‌های زندان، ۱۳۲۰/۱۹۴۱؛
• چشم‌هایش (کتاب حاضر)، ۱۳۳۱/۱۹۵۲؛
• سالاری‌ها، ۱۳۵۴/۱۹۷۶؛
• میرزا، ۱۳۵۷/۱۹۷۲؛
• موریانه، ۱۳۶۸/۱۹۹۰؛
• گیله‌مرد، ۱۳۷۶/۱۹۹۸؛
• روایت، ۱۳۷۷/۱۹۹۹.

ترجمه

• حماسه ملی ایران، تئودور نولدکه؛
• دوشیزه اورلئان، فریدریش شیلر؛
• باغ آلبالو، آنتون چخوف؛
• کسب و کار میسیز وارن، جرج برنارد شاو.